Googelen op ‘changing role teacher’ levert 136 miljoen resultaten op. Wereldwijd houdt het de gemoederen bezig. De tendens van recente artikelen is dat de docent een meer coachende rol krijgt en dat het onderwijs leerlinggestuurd in plaats van docentgestuurd moet worden. Ik dacht dat dat altijd al zo was. Er zijn in ieder geval eerder grote denkers geweest die in die richting gewezen hebben en die dateren niet van gisteren. Onderaan deze pagina heb ik enkele citaten van hen opgenomen.
Desalniettemin blijkt het al eeuwen een zoektocht en dat is logisch. We moeten als docent steeds opnieuw ontdekken hoe we leerlingen het beste kunnen begeleiden. Wat dat betreft is het dus inderdaad nieuw en gelukkig maar. Dat maakt het voor ons én voor de leerlingen interessant. De coachende rol krijgt vorm door leerlingen de eigen mogelijkheden te helpen leren kennen. Leerlingen hechten er waarde aan als het leren over henzelf gaat én als zij uitgedaagd worden iets in zichzelf te overwinnen. Op welke wijze leerlingen daartoe uitgedaagd kunnen worden en wat die uitdaging is, verschilt per leerling. Daarom begint het coachen bij verbinding: niet met de lesstof maar met de leerlingen. Elke overwinning die een leerling behaalt, hoe klein ook, draagt bij aan vertrouwen in de docent. Hierdoor ontstaat er ontvankelijkheid wat het proces van uitwisseling makkelijker maakt. Omdat niet elke leerling hetzelfde is, is het belangrijk de leerstof vanuit verschillende invalshoeken te benaderen. Het betrekken van leerlingen bij dat proces van uitleggen, helpt om eventuele missconcepties in kaart te brengen en daarop te kunnen anticiperen. Daarnaast is het belangrijk dat er een uitdaging blijft. Een kant en klaar antwoord leidt niet tot leren, er moet iets te ontdekken vallen. Bij wiskunde bijvoorbeeld, helpt het niets als de docent steeds voordoet hoe je sommen oplost en daarmee het goede antwoord geeft. Wat wel het leren op gang brengt, is als leerlingen leren hoe je een bepaald probleem aanpakt en vervolgens ontdekken hoe zij die kennis in nieuwe situaties kunnen toepassen om vraagstukken op te lossen. Nog mooier is het als leerlingen ontdekken dat die opgedane kennis en de vaardigheid om deze kennis wendbaar toe te passen, nuttig is in andere situaties. Dergelijke succeservaringen leiden tot betrokkenheid en dragen daarmee mee aan de bereidheid zelf verantwoordelijkheid te nemen. Het is mooi om te zien dat we, met de wens hieraan bij te dragen, in de voetsporen treden van grote denkers.
Bertrand Russell
Engels filosoof, wiskundige en Nobelprijswinnaar literatuur (1950) 1872-1970
De moeilijkste opgave voor de leraar is de leerling het plezier in het leren niet te bederven.